CZYM JEST STAL NIERDZEWNA
Stal nierdzewna to określenie wspólne dla całej rodziny gatunków stali jakościowych nie podatnych na rdzewienie, kwasoodpornych charakteryzujących się kilkakrotnie większą odpornością na korozję w porównaniu z innymi grupami stali.
OD CZEGO ZALEŻY NIERDZEWNOŚĆ STALI
Dużą odporność na korozję uzyskuje się przez dodanie co najmniej 10,5% chromu do stali. Najniższą zawartość chromu posiada stal ferrytyczna. Najwyższą stal austenityczna. Już przy zawartości rzędu 10,5% (stal ferrytyczna) ma miejsce gwałtowna zmiana potencjału elektrochemicznego na bardziej dodatni. W efekcie, na powierzchni stali powstaje niewidoczna gołym okiem błonka tlenków zapobiegająca korozji. Wyższa zawartość chromu i dalsze składniki stopowe, jak nikiel i molibden (stal austenityczna), jeszcze bardziej podwyższają przedmiotową odporność.
INNE CECHY STALI NIERDZEWNEJ
Drugą istotną cechą stali nierdzewnej / kwasoodpornej (obok dużej odporności korozyjnej) jest zdolność do regeneracji powierzchniowej błony ochronnej w miejscach uszkodzenia np. zarysowania, gięcia. Oczywiście tych cech oraz zalet stali nierdzewnej jest znacznie więcej, aczkolwiek to już zależy od grupy, do której przynależy konkretny gatunek ze względu na skład chemiczny czy też proces produkcji.
STAL FERRYTYCZNA CZY STAL AUSTENITYCZNA? RODZAJE STALI NIERDZEWNEJ.
Omówimy cztery najczęściej kupowane rodzaje stali nierdzewnej. Są to Stal ferrytyczna, martenzytyczna, stal austenityczna oraz austenityczno-ferrytyczna. Można je usystematyzować biorąc pod lupę skład chemiczny oraz budowę wewnętrzną (mikrostrukturę). Tablica dostępna w dziale NORMY zawiera składy chemiczne i właściwości fizyczne najważniejszych i najczęściej spotykanych na rynku znormalizowanych stali nierdzewnych, walcowanych i kutych.
Stal nierdzewna – rodzaje:
- Stal Ferrytyczna;
Ze względu na stosunkowo niską zawartość chromu, odporność stali ferrytycznej na korozję jest ograniczona. Nieco gorzej od innych gatunków sprawdza się w niekorzystnych warunkach atmosferycznych lub mediach wodnych. Stąd często spotykane określenie stali ferrytycznej jako stali o “podwyższonej odporności na korozję”. Szczególną zaletą stali ferrytycznej, której nie posiada wytrzymała na korozję stal austenityczna, jest większa odporność na śródkrystaliczną korozję naprężeniową wywoływaną chlorkami. - Stal martenzytyczna;
Stal austenityczna schłodzona w procesie produkcji ulega zahartowaniu i zyskuje strukturę martenzytyczną. Stal martenzytyczna, charakteryzują się znacznie większą twardością i odpornością na ścieranie niż stal ferrytyczna i stal austeniczna. Dodatkowo w stanie ulepszonym, uzyskują wysokie wartości wytrzymałościowe. - Stal austenityczna;
Najważniejszą własnością stali austenicznej jest wysoka odporność na korozję. Odporność ta rośnie wraz z ilością dodatków stopowych – jak chrom i molibden. W przeciwieństwie do stali martenzytycznej, stal austenityczna nie jest hartowana w procesie produkcji. Posiada prawie dwukrotnie wyższe od stali ferrytycznej wartości wydłużania. - Stal austenityczna-ferrytyczna;
Określana często jako stal podwójna (Duplex). Łączy zalety stali ferrytycznej i stali austenicznej. W ostatnim czasie znacznie zyskuje na znaczeniu. Z uwagi na profil właściwości stal austenityczno-ferrytyczna znajduje szereg zastosowań w aparaturze chemicznej, ochronie środowiska oraz w technice związanej z morzem.
Pod względem składu chemicznego, stale nierdzewne dzielą się na chromowe, chromowo-niklowe i na stale chromowo-niklowe z dalszymi pierwiastkami stopowymi. Poszczególne grupy dzielone są dalej na gatunki, różniące się zawartością węgla oraz rodzajem i zawartością dodatków stopowych takich jak nikiel (Ni) czy molibden (Mo).
Zmiana podstawowego podziału stali nierdzewnych–kwasoodpornych
W Polsce, jeszcze do niedawna obowiązujący był podział stali odpornych na korozję, na nierdzewne i kwasoodporne. Do stali nierdzewnych zalicza się stal ferrytyczną i martenzytyczną stal chromową, a do stali kwasoodpornych – stal austenityczną chromowo-niklową.
Inna systematyka stali odpornej na korozję, czyli rodzajów stali nierdzewnej i kwasoodpornej przyjęty został, w obowiązującej już w Polsce normie europejskiej PN-EN 10088. Według tej normy, nazwa “stal nierdzewna” obejmuje wszystkie rodzaje stali odpornych na korozję, a więc zarówno wszystkie rodzaje stali nierdzewnej jak i stale kwasoodporne. Należy zwracać uwagę na te różnice w nazewnictwie, aby uniknąć nieporozumień między dostawcami i użytkownikami stali odpornych na korozję.